Pascal (język programowania)
Z Wikipedia
Pascal – dawniej jeden z najpopularniejszych języków programowania, uniwersalny, wysokiego poziomu, ogólnego zastosowania, oparty na języku Algol. Został opracowany przez Niklausa Wirtha w 1970 roku. Nazwa języka pochodzi od nazwiska francuskiego fizyka, matematyka i filozofa Blaise Pascala.[potrzebne źródło]
Pierwszy opis języka Wirth zawarł w The programming language Pascal, Acta Informatica 1/1971, a kolejny, poprawiony w The programming language Pascal (Revised Report), Bericht der Fachrgruppe Computer – Wissenschaften 5/1972. Pierwszym podręcznikiem języka Pascal była pozycja Jensen, Wirth, Pascal, User Manual and Report 1974.
Pierwotnie służył celom edukacyjnym do nauki programowania strukturalnego[potrzebne źródło]. Popularność Pascala w Polsce była większa niż w innych krajach ze względu na dostępność kompilatorów w pirackich wersjach (zanim pojawiło się prawo ochrony własności intelektualnej), prostotę języka oraz jego popularyzację przez wyższe uczelnie. Szczyt popularności tego języka przypadł na lata 80. i początek 90 XX wieku. Wraz ze zniesieniem ograniczeń COCOM, upowszechnieniem się sieci oraz systemu Unix (następnie Linuksa) stopniowo został wyparty przez C i C++.
Jedną z popularniejszych implementacji kompilatorów tego języka był produkt firmy Borland International – Turbo Pascal. W chwili obecnej dość mocno rozpowszechnionym obiektowym dialektem języka Pascal jest Object Pascal, który stanowi podstawę dla takich języków jak Delphi, Delphi.NET, Oxygene
Istnieją wolne kompilatory Pascala, na przykład Free Pascal, a także wolne środowisko IDE jak Lazarus.
Spis treści |
Pascal jako narzędzie programisty
Dla niektórych programistów niektóre cechy Pascala wykluczają jego zastosowanie w poważnych projektach i są powodem krytyki tego języka. Według nich powinien zostać jedynie narzędziem do nauki programowania. Jednak w latach 80. i 90. w języku tym powstawało tysiące aplikacji (również komercyjnych).
Zalety Pascala – czytelność kodu, rygorystyczna kontrola typów danych, wraz z pojawieniem się C stały się dla programistów wadami. Wypromowanym przez C standardem stała się zwięzłość kodu:
Pascal | C++ | |
---|---|---|
blok | beginend; | {} |
działania arytmetyczne | Inc (a,5); Inc (a);Dec (a); c := 5; b := 5; a := 5; | a += 5; a++;a--; a = b = c = 5; |
pętla z licznikiem | for i:=1 to 10 do begin end; | for (i=1; i<=10; ++i){} |
pętla z warunkiem | while W = 5 dobeginend; | while (W == 5){} |
pętla nieskończona | while true dobeginend; repeat | while (true){} for (;;) { |
Pascal bardzo rygorystycznie podchodzi do kontroli typów, tj. sprawdza czy do zmiennej typu A nie próbuje się przypisać wartości typu B. Jest zatem językiem silnie typowanym.
Popularność Pascala wzrosła z pojawieniem się Delphi – środowiska programistycznego, opartego na obiektowym Pascalu, pozwalającego na błyskawiczne tworzenie atrakcyjnych wizualnie aplikacji pod Windows. Wraz z pojawieniem się biblioteki windows dla C++ oraz narzędzi do automatycznego tworzenia GUI, Pascal znów stracił na znaczeniu.
Przykładowy program
Najprostszy formalnie poprawny program (wypisujący tekst):<source lang=pascal>begin
writeln('Hello World');
end.</source>Obliczanie n–tego wyrazu ciągu Fibonacciego:<source lang=pascal>program fibonacci;
var
i, liczba : word; a, b, c : longint;
begin
writeln('Podaj, ktora liczbe z ciagu Fibonacciego chcesz zobaczyc: '); readln(liczba); a:=1; b:=1; if liczba<=2 then writeln('Wynik: ', a) else begin for i:=3 to liczba do begin c := a+b; a := b; b := c; end; writeln('Wynik: ', c); end;
end.</source>Funkcja obliczająca liczbę w ciągu Fibonacciego metodą rekurencyjną.<source lang=pascal>function fibonacci(nr:integer):integer;begin
if (nr = 1) or (nr = 2) then fibonacci :=1 else fibonacci := fibonacci(nr-1) + fibonacci(nr-2);
end;</source>Oto przykład innego programu napisanego w Pascalu. Wylicza on miejsca zerowe funkcji kwadratowej.<source lang=pascal>program funkcja;var delta , x1 , x2 : real;var a, b, c : real;begin
writeln('Podaj wspolczynniki a, b, c trojmianu kwadratowego: '); readln(a, b, c);
if a = 0 then writeln('TO NIE JEST FUNKCJA KWADRATOWA') else begin delta := (b * b) - (4 * a * c); writeln ('Delta = ', delta);
if delta < 0 then writeln('BRAK MIEJSC ZEROWYCH FUNKCJI ! (w zbiorze liczb rzeczywistych)') else if delta > 0 then begin x1 := ((- b) - sqrt(delta)) / (2 * a); x2 := ((- b) + sqrt(delta)) / (2 * a); writeln('X1 = ' , x1); writeln('X2 = ' , x2); end else begin x1 := (- b) / (2 * a); writeln('X1 = ' , x1); end; end;
end.</source>Program oblicza silnię dowolnej liczby naturalnej n (w praktyce dowolność ta ograniczona jest zakresem danych typu integer
).<source lang=pascal>program silnia_liczby;var n:integer;
function silnia(n:integer) : integer;begin
if n=0 then silnia:=1 else silnia := n*silnia(n-1);
end;
begin
writeln('Program oblicza silnie z dowolnej liczby'); write('Podaj liczbe: '); readln(n); writeln(n,'! = ',silnia(n));
end.</source>Program sortujący tablicę liczb metodą bąbelkową.<source lang=pascal>program sortowanie;const zakres = 99;var
Liczby:array [1..zakres] of integer; i,j,k,n:integer;
procedure czytaj;begin
writeln('Program sortuje dane metoda babelkowa'); write('Podaj ilosc liczb: '); read(n); for i:=1 to n do begin write('Liczba ',i,' = '); read (Liczby[i]); end;
end;
procedure pisz;begin
writeln('Oto posegregowane elementy:'); for i:=1 to n do write(liczby[i],' '); readln;
end;
begin
czytaj; for i:=2 to n do begin for j:=n downto i do begin if Liczby[j-1] > Liczby[j] then begin k:=liczby[j-1]; Liczby[j-1]:=Liczby[j]; Liczby[j]:=k; end; end; end; pisz; readln;
end.</source>
Program symulujący kostkę do gry:<source lang=pascal>program kostka;uses crt;varkost : integer;znak : string;
begin randomize; repeat clrscr; write ('Ilo scienna kostka chcesz grac ?:'); readln(kost); if (kost<4) then begin writeln ('Kostka musi miec min 4 sciany'); readln; end; until (kost >=4); clrscr; repeat write ('Wylosowano : '); write (random(kost)+1); writeln (' aby zakonczyc wcisnij "q"'); readln(znak);
until (znak='q') or (znak ='Q') end.
</source>
Bibliografia
- Michał Iglewski, Jan Madey, Stanisław Matwin, Pascal. Język wzorcowy – Pascal 360., Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1984, wydanie trzecie – zmienione, Seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania, ISBN 83-204-0597-1,
- Andrzej Marciniak, Borland Pascal 7.0, Wyd. Nakom, Poznań 1994 r., ISBN 83-85060-53-7, ISSN 0867-6011,
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Kurs programowania w języku Pascal dla początkujących – kurs programowania w Pascalu
- książka "Turbo Pascal. Programowanie" wydana przez księgarnię Helion, dostępna w internecie
- www.centrumpascal.republika.pl – strona poświęcona Turbo Pascalowi
|