Porównanie systemów Windows i Linux
Z Wikipedia
Porównywanie systemów operacyjnych Windows i Linux jest częstym tematem w dyskusjach pomiędzy ich użytkownikami. Windowsy są najbardziej znaczącym systemem zamkniętym, podczas gdy Linux jest najbardziej znaczącym systemem wolnego oprogramowania (jednak wiele dystrybucji Linuksa zawiera zamknięte komponenty, na przykład skompilowane binarne sterowniki urządzeń dostarczone przez producentów sprzętu). Oba systemy konkurują ze sobą zarówno na rynku komputerów osobistych, jak i rynku serwerów; są używane w instytucjach rządowych, szkołach, uniwersytetach, biznesie, gospodarstwach domowych, na serwerach intranetowych i internetowych, na superkomputerach i systemach wbudowanych.
Linux dominuje na rynku superkomputerów – 89,2% wobec 1% dla Windows[1] (dane na listopad 2009). Z kolei Windows dominuje na rynku komputerów osobistych i stacjonarnych – 89,5% wobec 3,9% dla Linuksa[2] (dane na styczeń 2009).
Windows i Linux różnią się filozofią, kosztami, łatwością użytkowania, stabilnością, wszechstronnością zastosowań, jednak oba systemy się rozwijają, dążą do ulepszeń i naprawy swoich słabych punktów. Porównanie tych systemów jest kłopotliwe: odbija się piętno ich historii, sposobu tworzenia, postawy użytkowników, modelu rozpowszechniania. Zwykle w mediach silnie akcentowane są obszary największych słabości: trudność użytkowania Linuksa i podatność Windowsów na wirusy. Jednak te obszary słabości obu systemów podlegają szybkiemu rozwojowi.
Zwolennicy wolnego oprogramowania dowodzą, że kluczowa siła Linuksa to wolność. Użytkownik może swobodnie uruchamiać oprogramowanie, podglądać i studiować jak jest zbudowane, modyfikować je, rozpowszechniać zmodyfikowane lub też niezmodyfikowane. Tymczasem kołem zamachowym Windows jest marketing. O jego sile świadczy przykład akcji promocyjnej systemu Windows 95, gdy w gigantycznych kolejkach ustawiały się także osoby nie posiadające komputera.
Spis treści |
Instalacja
Jeszcze do niedawna oferowane systemy Windows można było podzielić na: do użytku domowego, do użytku profesjonalnego, serwery. Począwszy od Windows Vista gama wydań nieco się rozszerzyła. Dystrybucji Linuksa jest ponad dwieście[3], każda ma swoich opiekunów i użytkowników, do których jest adresowana.
Windows | Linux | Uwagi | |
---|---|---|---|
Wybór licencji |
| Każda dystrybucja rozpowszechniana jest na konkretnej licencji: | |
Łatwość instalacji |
| Bardzo zależy od dystrybucji – mogą one oferować:
| |
Sterowniki | Większość sterowników dostarczają producenci sprzętu – firma Microsoft dołącza je do systemu w ramach umów partnerskich. Jeżeli system nie jest wyposażony w sterowniki, może je automatycznie pobrać z Internetu poprzez mechanizmy Windows Update, albo należy je doinstalować z płyt CD dostarczanych razem ze sprzętem. | Wiele sterowników jest implementowanych poprzez wykorzystanie reverse engineeringu i są z reguły dostarczane razem z systemem lub można je ściągnąć z Internetu. Niektóre sterowniki (niszowych, specjalistycznych urządzeń) dla systemu Linux mogą być niedostępne, choć od jakiegoś czasu coraz więcej producentów oferuje sterowniki lub instalatory swoich urządzeń. | Jeszcze do niedawna brak sterowników dla Linuksa był jednym z powodów słabego rozpowszechnienia tego systemu na rynku komputerów osobistych. |
Oprogramowanie dołączane do systemu | Nieliczne proste aplikacje użytkowe, takie jak: odtwarzacz multimedialny Windows Media Player, przeglądarka internetowa Internet Explorer, kalkulator, prosty edytor tekstu, prosty edytor grafiki bitowej itp. Najczęściej pakiet biurowy czy bardziej zaawansowane programy multimedialne należy zakupić i doinstalować we własnym zakresie. Czasami (np. do laptopów) dołączane są ograniczone czasowo testowe wersje zaawansowanego oprogramowania (antywirusowe, pakiet biurowy) zachęcające do ich zakupu. | Szeroka gama pakietów (zwykle kilka, kilkanaście tysięcy) o najróżniejszej funkcjonalności (w tym pakiet biurowy), zdecydowana większość to wolne oprogramowanie na licencji GPL, nieliczne pakiety oprogramowania zamkniętego. Pakiety można zainstalować w czasie instalacji systemu lub doinstalować w późniejszym terminie. | Oprogramowanie na Linuksie składa się z dużej liczby programów-cegiełek łączonych w zestawy zwane pakietami. |
System plików | Rozwijane dwa systemy plików: NTFS oraz FAT w wersjach 12, 16, 32 i 64 bitowej. Obsługuje także systemy plików stosowane do nośników CD: ISO 9660 i UDF. Starsze wersje obsługiwały również system plików HPFS. | Obecnie dla większości dystrybucji domyślny system plików to ext3 (wcześniej ext, ext2. Od wersji jądra 2.6.28 dostępny jest też unowocześniony ext4). Niektóre dystrybucje stosują domyślnie system plików ReiserFS. Osługuje także kilkadziesiąt innych, m.in.: FAT, ISO 9660, UDF, NFS, NTFS, JFS, XFS. | Istnieje oprogramowanie firm trzecich dla Windows, które potrafi odczytywać linuksowe systemy plików: ext3, ext2, ReiserFS i inne. |
Partycjonowanie dysków |
|
| Obecnie oba systemy zewnętrznie zbliżyły się do siebie:
|
Dwa systemy na jednym dysku |
|
| Jeśli chcemy zainstalować i system Windows, i system Linux – najpierw instalujemy Windows, następnie Linuksa (który instaluje menedżer uruchamiania dla obu systemów). |
Ogólnie rzecz biorąc dystrybucje Linuksa dla przeciętnego użytkownika są nieco trudniejsze w instalacji. Jednak istnieją dystrybucje typu Ubuntu, które oferują graficzny interfejs menedżera pakietów oraz wyręczają użytkownika w podejmowaniu decyzji w zakresie instalacji i konfiguracji sprzętu. Obecnie wiele dystrybucji Linuksa uprościło proces instalacji i używa kreatorów, podobnych do tych z Windows.
Ceny i koszty
Ceny zakupu Linuksa:
- Większość dystrybucji Linuksa dostępna jest w Internecie bezpłatnie.
- Pobierane opłaty to zazwyczaj zwrot kosztów przygotowania nośników (cena rzędu kilku złotych).
- Nośniki instalacyjne Linuksa dołączane są do czasopism informatycznych; dostępne są także wydania specjalne najpopularniejszych dystrybucji zawierające opis danego wydania systemu (w cenach rzędu kilkudziesięciu złotych).
- Rozprowadzane wersje pudełkowe oferują zazwyczaj profesjonalne wsparcie techniczne na określony okres, zawierają drukowane podręczniki. Ceny różne, zależne od ilości drukowanych materiałów, długości okresu wsparcia.
Zakup systemu Windows to znacznie większy wydatek. Poniżej przykładowe ceny zakupu[4] różnych wydań systemu Windows w złotych:
Edycje Windows XP | Cena wersji OEM | Cena wersji BOX | Cena wersji BOX upgrade | Cena wersji edukacyjnej BOX upgrade |
---|---|---|---|---|
XP Home | 370 | 890-1030 | 470-740 | - |
XP Professional | 600 | 1320-1530 | 900-970 | 360 |
Edycje Windows Vista | Cena wersji OEM | Cena wersji BOX |
---|---|---|
Vista Home Basic[5] | 380 | 890 |
Vista Home Premium | 480 | 1020-1060 |
Vista Business | 600 | 1340 |
Vista Ultimate | 810 | 1770-1840 |
W dyskusjach specjalistów pojawia się termin TCO (całkowity koszt pozyskania i użytkowania), który oprócz kosztów zakupu obejmuje także koszty ponoszone w czasie eksploatacji. W 2004 Microsoft reklamował swój produkt, twierdząc że Windows ma mniejszy koszt TCO niż Linux[6], jednak wkrótce pojawiły się analizy obalające tę tezę[7] [8] [9] [10]
Firma Cybersource w opublikowanej w 2004 analizie[7] porównawczej kosztów otwartego i zamkniętego oprogramowania podaje przykładowe koszty zakupu oprogramowania dla firmy, której infrastruktura sieciowa obejmuje 250 użytkowników. W skład zestawu oprogramowania niezbędnego do funkcjonowania tej przykładowej firmy wchodzą systemy operacyjne (desktopowe i serwerowe), pakiety biurowe, baza danych SQL, serwer poczty, edytor grafiki oraz narzędzia dla programistów. W owej analizie całkowity koszt zakupu oprogramowania opartego na systemie Microsoft Windows wynosi 504712$, podczas gdy koszt rozwiązania opartego o system Red Hat Enterprise Linux wynosi 99279$. W w/w analizie firmy Cybersource koszt utrzymania oprogramowania opartego na platformie Windows wynosi 444000$, zaś koszt utrzymania oprogramowania opartego na Linuksie wynosi 474000$. Chociaż koszty utrzymania Linuksa są nieznacznie wyższe od rozwiązania opartego na systemie Windows, to po dodaniu kosztów zakupu oprogramowania całkowity koszt utrzymania rozwiązania opartego o system Red Hat Enterprise Linux jest niższy o 255433$, co stanowi 18,69% całości kosztów.Warto przy tym odnotować, że w w/w analizie firma Cybersource, chcąc uniknąć oskarżeń o ewentualną stronniczość (Cybersource zajmuje się dostarczaniem rozwiązań opartych na Linuksie i oprogramowaniu open source), wykonała swoje obliczenia z pominięciem kilku czynników niekorzystnych dla Microsoftu. W analizie nie uwzględniono kosztów związanych ze złośliwym oprogramowaniem (wirusy, trojany, spyware), które w praktyce dotyczą tylko systemu Windows.
Inną analizę kosztów utrzymania systemów operacyjnych na zlecenie IBM-a przeprowadziła w 2005 roku firma konsultingowa Robert FrancesGroup[8]. W ramach tej analizy przeprowadzono wywiady w 20 firmach zatrudniających co najmniej 250 pracowników. Z owej analizy wynika, że całkowity koszt utrzymania serwerów aplikacji opartych o system Linux jest o 40% niższy, niż w przypadku systemu Windows i o 54% niższy od kosztów utrzymania serwerów opartych o system Solaris. Robert Frances Groups w swojej analizie zwraca uwagę na fakt, że koszty administrowania systemem Linux są niższe, bo 1 administrator może administrować większą liczbą systemów, niż w przypadku Windows, zaś sam system jest efektywniej wykorzystywany, bo więcej aplikacji jest na nim uruchamianych. Dzięki temu firmy mogą zaoszczędzić na sprzęcie i pensjach administratorów. Ów fakt nie został uwzględniony we wcześniej wymienionej analizie firmy Cybersource. Jednakże, w analizie nie uwzględniono możliwych kosztów związanych z wdrożeniem oprogramowania. W szczególności, nie uwzględniono kosztów migracji na nowe oprogramowanie. Koszty migracji są zależne od sytuacji firmy (liczba pracowników, ich umiejętności, przyzwyczajenia, dotychczas używane oprogramowanie) i dlatego są specyficzne dla każdego przypadku. Migracja na nowy system operacyjny może wymagać zmiany lub przepisania części dotychczas używanego oprogramowania. Z racji tego, że wiele firm stosuje oprogramowanie napisane na własne potrzeby, koszty jego przepisania pod nowy system operacyjny mogą okazać się wyższe od oszczędności uzyskanych dzięki zmianie dotychczas używanego systemu operacyjnego.
W 2006 roku Unia Europejska przedstawiła raport dotyczący kosztów migracji z platformy Windows na Linux [10]. Można w nim przeczytać, że sam proces migracji na Linuksa nie jest tani, jednak wszelkie koszty szkoleń i samej migracji powinny się zwrócić w przeciągu zaledwie jednego roku. Raport dodatkowo podkreśla, że zestaw biurowy OpenOffice.org jest w stanie zaspokoić praktycznie wszystkie potrzeby codziennej pracy w tworzeniu dokumentów, arkuszy kalkulacyjnych i prezentacji. Stabilność tego produktu także czyni z niego doskonałe narzędzie do pracy w biurze. Kolejnym atutem OOo jest fakt, że obsługuje on otwarty standard ISO formatu plików pakietów biurowych (ODF). Dodatkowo nie wykryto istotnych opóźnień oraz strat czasu w codziennej pracy z OOo. Raport został oparty na analizie przeprowadzonej na sześciu organizacjach z różnych krajów europejskich. Większość z nich stanowi trzon administracji publicznej i każda z nich przeszła inny typ migracji. Przeanalizowano koszty samej migracji oraz koszty posiadania starych jak i nowych rozwiązań z rozróżnieniem różnic kosztów zakupu i posiadania. Koszty zostały podzielone na kategorie na podstawie istniejących badań i wybrane dzięki podejściu zwanemu Goal Question Metric. Instrument ten, wykorzystano także do definiowania kwestionariuszy służących zbieraniu informacji. Analiza wykazuje, że w praktycznie każdym przypadku wykorzystanie Linuksa jest znacznie bardziej opłacalne niż pozostanie przy rozwiązaniach Windowsa. Oczywiście firma, która chciałaby przejść na otwartą platformę musi liczyć się ze sporymi kosztami obowiązkowych szkoleń, jednak na dłuższą metę Linux jest znacznie tańszym rozwiązaniem. Na szczęście koszty są ograniczone jedynie do momentu zaadoptowania oprogramowania. Jednak zanim firma podejmie decyzję o migracji powinna wiedzieć trzy rzeczy:1.OpenOffice.org posiada wszystkie potrzebne w codziennej pracy w administracji publicznej funkcje. 2.Migracja na nowy pakiet biurowy jest droga i czasochłonna. Na ten czas składają się m.in. proces instalacji, ewentualnej konwersji oraz szkolenie. Oznacza także ryzyko, że niektóre makra nie muszą działać w 100%.3.OOo jest za darmo, jest wyjątkowo stabilny oraz obsługuje międzynarodowy standard zatwierdzony przez ISO – ODF.
Na powyższych przykładach widać, że pod względem kosztów wolne oprogramowanie stanowi teoretycznie silną konkurencję dla zamkniętego oprogramowania. Praktyka nie zawsze pokrywa się z powyższymi wyliczeniami. Przykładem może być wdrożenie specjalnej dystrybucji LiMux w Urzędzie Miasta Monachium. Prace wdrożeniowe rozpoczęto w 2004 roku i założono, że zakończą się one w roku 2008 po zmigrowaniu wszystkich komputerów z Windows na LiMux. Po dwóch latach stwierdzono, że migracja całości systemu się nie uda i zmieniono założenia, stwierdzając, że do 2008 roku uda się zmigrować 80% stacji. W 2008 zakończono migrację 10% stacji i ogłoszono, że migracja powinna zakończyć się w 2009 roku, po czym przesunięto ten termin na rok 2011. W 2009 roku ogłoszono, że cel 80% stacji być może uda się osiągnąć w 2012 roku.[11] [12] Migracja w Urzędzie Miasta Monachium obejmuje 14000 komputerów wyposażonych w Windows NT 4.0. Decyzję o migracji z systemu Windows do Linux podjęto również w Wiedniu. Z 16000 komputerów Urzędu Miasta, na dystrybucję Wienux udało zmigrować się poniżej 5%, po czym projekt został uznany za nieudany i powrócono do systemów Windows. [13]. W większości systemów o zbliżonej wielkości, pełna migracja z Windows NT 4.0 do Windows XP może zostać zakończona w czasie kilku miesięcy.
Porównanie programów
Windows | Linux | Uwagi |
---|---|---|
Emulatory | Cygwin lub Interix można używać aby kompilować programy Linuksowe | Win4Lin, Cedega, CrossOver i Wine można używać aby uruchamiać niektóre programy z Windows w Linuksie. |
Kompatybilność wsteczna | Przed Vistą była bardzo dobra | Różni się pomiędzy dystrybucjami. Linux Standard Base ma na celu poprawienie tej sytuacji. |
Wirtualizacja | VMware, Virtual PC, VirtualBox, Parallels, Xen, Bochs, Virtual Server, Hyper-V | VMware, VirtualBox, Xen, Parallels, Linux-VServer, QEMU |
System zarządzania pakietami | Windows Installer | APT, YaST, YUM, RPM, Swaret, ... |
kompilatory i środowiska programistyczne | Visual Studio, GNU Compiler Collection, Eclipse, NetBeans, lcc32, Borland C++ | GNU Compiler Collection, Eclipse, NetBeans, Mono, Geany |
Bezpieczeństwo teleinformatyczne
Windows | Linux | Uwagi | |
---|---|---|---|
Licencja | System jest rozpowszechniany na zasadach komercyjnej licencji, która określa liczbę komputerów, na jakiej użytkownik ma prawo go zainstalować. Ponadto licencja zabrania wprowadzania zmian w kodzie źródłowym systemu | Prawie wszystkie programy są tzw. Wolnym oprogramowaniem, tj. użytkownik ma prawo do instalowania go na dowolnej liczbie komputerów, a ponadto do wprowadzania zmian w jego kodzie źródłowym | |
Domyślny użytkownik po zainstalowaniu systemu | we współczesnych systemach nie ma praw administratora (uruchamianie niektórych - błędnie napisanych, lub starych - aplikacji wymaga wybrania z menu kontekstowego opcji "Uruchom jako Administrator"). W starszych systemach (do Windows XP), domyślny użytkownika ma prawa administratora. | zwykły -- nie ma praw administratora | |
Wirusy | Powstało wiele wirusów atakujących Windows i jeżeli użytkownik nie ma aktualnego oprogramowania antywirusowego - są one jednym z największych zagrożeń dla stabilności i bezpieczeństwa tego systemu | Powstało kilka wirusów atakujących Linuksa, ale żaden nie stał się popularny[14][15][16][17] | |
Spyware | odkryto ok. 11,000 programów szpiegujących w 2005 roku | odkryto ok. 800 programów tego typu | statystyki od Kaspersky Lab[18], które nie mogą zostać jednogłośnie uznane za obiektywne gdyż Kaspersky Lab nie posiada swoich produktów na systemy Linux |
Czas reakcji | raz na miesiąc[19] dla mniej istotnych błędów, kilka godzin do kilku dni dla błędów poważnych. Definicje programu wykrywającego złośliwe oprogramowanie wydawane są codziennie. | czasami kilka godzin po ogłoszeniu[19] |
Przypisy
- ↑ Operating system Family share for 11/2009
- ↑ Statystyki systemów operacyjnych W3Schools, World Wide Web Consortium, Dane ze stycznia 2009. Windows XP, 2000, Vista oraz 2003 razem stanowią 89,5% całego rynku, gdzie Linux – 3,9%
- ↑ Lista dystrybucji Linuksa. Według dostępu z dnia 19 stycznia 2009 jest ich 220.
- ↑ Dane zaczerpnięte z Internetu w dniu 24 stycznia 2009, zaokrąglone do dziesiątek złotych. Ceny wersji OEM według cennika firmy "Promise" z Warszawy. Pozostałe ceny według porównywarki cen "hitcenowy.pl"
- ↑ Wersja Visty bez interfejsu Aero, bardzo okrojona z nowych funkcji w porównaniu do innych edycji i dlatego według niektórych nie powinna być rozprowadzana pod marką Vista
- ↑ Compare Windows vs Linux | Microsoft Windows Server
- ↑ 7,0 7,1 http://www.cyber.com.au/about/linux_vs_windows_tco_comparison.pdf
- ↑ 8,0 8,1 http://www-1.ibm.com/linux/whitepapers/robertFrancesGroupLinuxTCOAnalysis05.pdf
- ↑ http://www.rfgonline.com/events/rfg_pctco_051007_0.pdf
- ↑ 10,0 10,1 http://ec.europa.eu/enterprise/ict/policy/doc/2006-11-20-flossimpact.pdf
- ↑ Munich Linux Watch: Munich Moves the Goalpost Again
- ↑ heise open - LiMux: Nachahmer für die Münchner Linux-(R)evolution
- ↑ Vienna to softly embrace Linux - ZDNet.co.uk
- ↑ Linux vs. Windows Viruses
- ↑ http://os.newsforge.com/article.pl?sid=05/01/25/1430222&from=rss
- ↑ The short life and hard times of a Linux virus
- ↑ Why GNU/Linux Viruses are fairly uncommon - GNU Project - Free Software Foundation (FSF)
- ↑ Linux Malware On The Rise - InternetNews.com
- ↑ 19,0 19,1 'Black Tuesday' leaves Windows admins blue