Spółgłoska szczelinowa nagłośniowa bezdźwięczna
Z Wikipedia
| numer IPA | 172 |
| tekst IPA | ʜ |
| obrazek IPA | |
| jednostka znakowa | ʜ |
| X-SAMPA | H\ |
| Kirshenbaum | |
| Przykład dźwięku | |
Spółgłoska szczelinowa nagłośniowa bezdźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [ʜ]
Artykulacja
W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ʜ]:
- modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
- tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
- prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
- jest to spółgłoska nagłośniowa – fałdy nalewkowo-nagłośniowe zbliżają się do nagłośni. Szczelina staje się na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc przechodząc przez nie tworzą charakterystyczny dla spółgłoski szczelinowej szum.
- wiązadła głosowe nie drgają, spółgłoska ta jest bezdźwięczna
Przykłady
Głoska ta jest obca językom indoeuropejskim. Występuje w:
- języku agulskim [mɛʜ] "serwatka"
- pewnych dialektach języka arabskiego (Odpowiada standardowemu /ħ/): ? [t̪ɑʜɑːkɐː] "rozmawiać"
- języku dahalo: [ʜaːɗo] "strzała"
- języku haida: x̱ants [ʜʌntsʰ] "cień"
| Dwu‐ wargowe | War‐ gowo‐ zębowe | Zębowe | Dzią‐ słowe | Zadzią‐ słowe | Retro‐ fleksyjne | Podnie‐ bienne | Miękko‐ podnie‐ bienne | Języcz‐ kowe | Gar‐ dłowe | Nagło‐ śniowe | Krta‐ niowe | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nosowe | m | ɱ | n̪ | n | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | |||||||||
| Zwarte | p b | p̪ b̪ | t̪ d̪ | t d | ʈ ɖ | c ɟ | k ɡ | q ɢ | ʡ | ʔ | |||||||
| Szczelinowe | ɸ β | f v | θ ð | s z | ʃ ʒ | ʂ ʐ | ç ʝ | x ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h ɦ | ||
| Półotwarte | β̞ | ʋ | ð̞ | ɹ | ɻ | j | ɰ | ||||||||||
| Drżące | ʙ | r | * | ʀ | * | ||||||||||||
| Uderzeniowe | * | ѵ | ɾ | ɽ | * | ||||||||||||
| Boczne szczelinowe | ɬ ɮ | * | * | * | |||||||||||||
| Boczne półotwarte | l | ɭ | ʎ | ʟ | |||||||||||||
| Boczne uderzeniowe | ɺ | * | * | * | |||||||||||||
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||