Definição e significado de amalgaam

  Röntgenfoto van tand met amalgaamvulling (radiopaak)

  Met amalgaam gevulde kies

Een amalgaam is een legering van kwik (Hg) en een of meer metalen, die meestal als metaalpoeder in het kwik opgelost zijn. In de tandheelkunde werd amalgaam veelvuldig gebruikt voor het vullen van gaatjes in kiezen. Door de kritiek hierop, wegens de giftigheid van kwik, neemt dit gebruik af en worden meer en meer vervangende materialen gebruikt.

  Amalgaam in de tandheelkunde

Moderne tandheelkundige amalgamen worden gemaakt uit twee componenten: een poeder van een tin-zilververbinding (Ag₃Sn) en (meer dan 50%) kwik, de vloeistof. Bij het mengen (tritureren) komt het kwik in contact met de poederdeeltjes en gaan de deeltjes oplossen. Aldus wordt een matrix verkregen van zilver-kwik- en tin-kwikdeeltjes, met een vulstof van de niet-aangetaste zilver-tindeeltjes.

Omdat het tin-kwikmengsel, de zogenaamde γ2-fase, geen goede fysische eigenschappen heeft (corrodeert snel, beperkte sterkte, ...), wordt soms koper toegevoegd aan het poeder (of een koper-tin-zilverlegering, of zilver-koperdeeltjes toegevoegd aan de zilver-tindeeltjes). Ook zal men proberen in de caviteit het amalgaam stevig aan te duwen, opdat er zo veel mogelijk overbodig kwik verwijderd wordt; dit heet condenseren.

  Voordelen

Amalgaam is een materiaal dat al sinds 1830 wordt gebruikt als vulmateriaal. De voordelen zijn onder meer:

• De uitzettingscoëfficiënt van amalgaam is laag, waardoor er weinig spanningen in het gebit optreden.
• Amalgaam blijft relatief lang goed zitten en is slijtvast.
• Amalgaam is het goedkoopste vulmateriaal in vergelijking met alternatieven als composiet, keramiek en goud, waardoor dit voor mensen met een laag inkomen een goede oplossing kan zijn. Bovendien is een behandeling met amalgaam minder langdurig dan met andere vullingen.
• Amalgaam veroorzaakt maar zelden allergische reacties bij patiënten^[1]

  Nadelen

Bezwaren tegen het gebruik van amalgaam in de tandheelkunde zijn:

• Amalgaam hecht niet aan het tandbeen en glazuur, waardoor de caviteit extra moet worden uitgeboord om de vulling mechanisch vast te zetten. De vulling krijgt dan op doorsnee een wigvorm. Zeker bij zeer grote amalgaamvullingen kunnen er zich na enige tijd breuken van de omringende glazuurwanden voordoen. Meestal zijn dit glazuurbreuken, een enkele maal ook een gecompliceerde breuk tot onder het tandvlees of tot op de zenuw.
• Amalgaam heeft een grijze kleur en wordt in het algemeen als lelijk ervaren in vergelijking met witte vullingen.
• Bij het plaatsen van de vulling en bij het uitboren ervan komt kwikdamp vrij, die gemakkelijk door de huid en het mondslijmvlies kan worden opgenomen. Het inademen van kwikdampen is zeer schadelijk. Dit is voornamelijk een risico voor de tandarts en tandartspersoneel.
• Tussen amalgaamvullingen met verschillende samenstelling in de mond kan een potentiaalverschil ontstaan en kunnen elektrische stroompjes gaan lopen. Hierdoor kunnen er metalen vrijkomen uit het amalgaam.
• Amalgaamvullingen geven dagelijks kwik af. Per dag komt gemiddeld 3 tot 7 microgram kwik vrij uit amalgaamvullingen. In extreme gevallen kan dit oplopen tot 100 microgram kwik per persoon per dag^[2]. Het drinken van hete dranken, het kauwen van eten, kauwgom e.d., tandenknarsen, verhogen de afgifte van kwik.

  Kwikbelasting uit amalgaamvullingen

  Historie

Zorgen over kwik uit amalgaamvullingen bestaan al sinds de oprichting van de American Society of Dental Surgeons in 1840. Deze organisatie werd in 1856 opgeheven omdat zij steeds meer leden verloor, vooral omdat deze geroyeerd werden vanwege het gebruik van amalgaamvullingen. De in 1859 opgerichte American Dental Association stond het gebruik van amalgaam toe.

  Moderne tijd

De aanvaardbare dagelijkse hoeveelheid kwik^[3] is door de World Health Organization(WHO) op 43 microgram bij 70 kilogram lichaamsgewicht gesteld ^[4]. Deze norm kan dus overschreden worden bij dragers van amalgaamvullingen. De meeste tandartsen zijn van mening dat de hoeveelheid kwik die vrijkomt onvoldoende is om bij patiënten schade te veroorzaken. Verschillende belangengroepen ^[5][6] maken zich zorgen, dat het vrijkomende kwik in het lichaam wel schade veroorzaakt. In verscheidene onderzoeken waarbij honderden kinderen met en zonder amalgaamvullingen jaren werden gevolgd werd geen verschil gevonden in zenuwfunctie en gedrag^[7][8]. In een Italiaans onderzoek werd er ogenschijnlijk een relatie vastgesteld tussen de hoeveelheid kwik in vruchtwater en het aantal en het oppervlak van amalgaamvullingen van de moeder, maar was het verschil niet significant^[9].

Over het algemeen wordt in de medische wereld aangenomen dat amalgaam veilig is. De eerder geciteerde literatuurstudie van Maths Berlin stelt dat er geen bewijs is dat meer dan 1% van de bevolking zodanig gevoelig is voor kwik dat er aantoonbare gezondheidseffecten op kunnen treden, en dat daarom een effect nooit epidemiologisch kan worden aangetoond (pag 24). Ook wordt hier gesteld dat er geen reden is om te geloven dat alle mensen die menen door amalgaam geschaad te zijn, inderdaad door amalgaam zijn aangedaan, maar ook dat er waarschijnlijk veel mensen zijn met bijwerkingen van amalgaam die zich hiervan niet bewust zijn (p. 24).

In Noorwegen is sinds 1 januari 2008 de toepassing van amalgaam in de tandheelkunde verboden^[10] als deel van een maatregel om de kwikbelasting in het milieu te verminderen.

  Zie ook

• kwik
• Kwikvergiftiging

  Externe link

• Report from the International Academy of Oral Medicine

Zie de categorie Amalgam van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden.

Zoek amalgaam op in het WikiWoordenboek.