Kotwica
Z Wikipedia
Kotwica – przyrząd służący do unieruchomienia statku (czasem także innych pływających obiektów) przez zaczepienie o dno.
Istnieje kilka podstawowych typów kotwic, różniących się budową i kształtem, wszystkie jednak działają na tej samej zasadzie: gdy statek rzuci kotwicę, a następnie, dryfując, zaczyna ją wlec, łapa lub łapy kotwicy zagłębiają się w dnie. W tym stanie kotwica stawia wielki opór, utrzymujący (zazwyczaj) statek w miejscu. Zarytą w dnie kotwicę można podnieść tylko wyrywając ją pionowo do góry.
Spis treści |
Budowa i typy kotwic
We wszystkich typach kotwic wyróżnia się część główną – trzon, oraz chwytające dno łapy. Łapy zazwyczaj zakończone są pazurami – wyjątkami od tej reguły są kotwice pługowa i patentowa Danfortha, które mają szczególnego kształtu jednolite łapy-pazury. Pazury ułatwiają zagłębianie się łap w dnie i zwiększają siłę trzymania kotwicy.
Najpopularniejsze typy kotwic
kotwica admiralicji | Plik:Kotwica SS Poznań.JPG kotwica patentowa Halla z SS Poznań | Plik:Fluke anchor-1-.gif kotwica patentowa Danfortha |
oraz:
- kotwica patentowa Danfortha, Halla, Matrosowa, Trottmana
- kotwica pługowa (znana też jako CQR - ang. Coastal Quick Release)
Najważniejszą cechą kotwicy jest siła trzymania, tj. siła, jaką kotwica może przenieść nie przemieszczając się. Siła ta zależy głównie od rodzaju kotwicy, rodzaju dna w miejscu zakotwiczenia i od ciężaru kotwicy. Stąd projektant dobierający kotwicę dla statku bądź jachtu bierze pod uwagę przede wszystkim masę statku, zaś kapitan wybierając miejsce kotwiczenia zważa na rodzaj dna.
Istotny wpływ na siłę trzymania kotwicy ma także kąt pomiędzy łańcuchem, bądź liną kotwiczną, i dnem. Im ten kąt mniejszy, tym kotwica lepiej trzyma. Przyjmuje się w praktyce, że dla dobrej pracy kotwicy na łańcuchu, długość łańcucha powinna wynosić co najmniej 3 razy głębokość w miejscu kotwiczenia. Przy stosowaniu lekkiej liny kotwicznej mnożnik wynosi co najmniej 5. W pewnych okolicznościach jednak, przy ograniczonym obszarze bezpiecznego myszkowania (bliskość przeszkód nawigacyjnych, np. płycizn, lub innych statków) nie można zastosować tak długiej liny. Wówczas odcinek najbliższy kotwicy zastępuje się łańcuchem, albo też na linie umieszcza się dodatkowy ciężar, zwany prosiakiem. Ciężar prosiaka lub końcowego odcinka łańcucha zmniejsza kąt pracy kotwicy, zwiększając tym samym siłę kotwiczenia.
Urządzenia kotwiczne
Na małych jachtach śródlądowych, a nawet zatokowych, kotwicę zazwyczaj podnosi się ręcznie. Siły jednego lub dwu żeglarzy zazwyczaj wystarczają, by kotwicę wyrwać z niezbyt spoistego dna i podnieść ją na pokład.
Na jednostkach dużych taki sposób nie wchodzi w grę. Zarówno ze względu na większy ciężar kotwicy i na stosowanie łańcucha kotwicznego niezbędne jest dodatkowe wsparcie techniczne. Tradycyjnym urządzeniem do podnoszenia kotwicy, stosowanym na żaglowcach, był ręczny kabestan kotwiczny. Na statkach z napędem mechanicznym wyparty został przez kabestan mechaniczny, a następnie mechaniczną windę kotwiczną.
Kotwica martwa
Kotwicą martwą nazywa się urządzenie do trwałego kotwiczenia obiektów pływających – beczek cumowniczych, pław nawigacyjnych, statków latarniowych.
Kotwica martwa tym się różni od "żywej", że w normalnej eksploatacji nie przewiduje się podnoszenia jej. Jest to najczęściej blok żelbetowy. Dużą siłę kotwiczenia, zapewnianą przez jego ciężar, nierzadko dodatkowo zwiększa się nadając mu specjalny kształt (grzyba lub śruby wkopanej w dno).
Zobacz też