Definição e significado de vingerdier

Vingerdier IUCN-status: Gevoelig[1] (2008)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (dieren) Stam: Chordata (chordadieren) Klasse: Mammalia (zoogdieren) Orde: Primates (Primaten) Onderorde: Strepsirrhini (Halfapen) Familie: Daubentoniidae (Vingerdieren) Geslacht: Daubentonia (Vingerdieren)
Soort
Daubentonia madagascariensis (Gmelin, 1788)
Portaal    Biologie Zoogdieren

Het vingerdier of aye-aye (Daubentonia madagascariensis) is een halfaap die voorkomt op Madagaskar. Het is de enige nog levende soort uit de familie vingerdieren (Daubentoniidae). De verwantschappen van de soort zijn onduidelijk.

  Uiterlijk

De vacht van het vingerdier is donkerbruin tot zwart, met blekere plekken op zijn snuit en hals. Hij heeft een lange, dikke pluimstaart van ongeveer 50 cm lang. Dat is langer dan de kop-romplengte van 45 cm. Hij heeft een ronde kop met een stompe snuit. De ogen zijn oranje gekleurd. Net als bij knaagdieren groeien de snijtanden van een vingerdier continu; een unicum onder de primaten. Aan de poten heeft hij lange en smalle vingers met scherpe klauwen. Alleen de grote teen mist een klauw.

  Middelvinger

De middelvingers van dit diertje zijn zeer merkwaardig. Deze zijn veel langer dan de andere vingers. De lange, dunne, knokkelige vinger gebruikt hij als een soort echoapparaat. Dat is een ander uniek kenmerk binnen de primaten. Ze tikken met de vinger op de schors van een boom en horen of daarachter een insectenlarve zit. Hij kan daarmee zelf larven vinden die tot 2 cm diep onder de schors zitten. De vinger wordt daarna gebruikt om de larven uit de boomschors te peuteren.

  Leefgebied

Het vingerdier leeft op Madagaskar, verspreid over twee gescheiden gebieden: een klein gebied in het noordwesten en een groot gebied in het oosten. Deze gebieden zijn dicht bebost.

  Leefwijze

Het vingerdier is een nachtdier. 's Nachts zoekt hij naar eten en overdag slaapt hij in zelfgemaakte nesten. Ze eten graag larven van insecten, maar ook fruit. De lange vinger kan bijvoorbeeld ook gebruikt worden om het vruchtvlees van een kokosnoot uit te peuteren. Af en toe plundert het dier een nest en eet eieren. Vingerdieren leven alleen of in paren. Per keer bevalt het vrouwtje van één jong. De dieren leven betrekkelijk lang voor een klein zoogdier. In Artis is een vingerdier wel 23 jaar oud geworden.

  Bedreigd

Door de ontbossing is hij een zeer bedreigde diersoort geworden. Het huidige leefgebied is gefragmenteerd. De houtkap rukt steeds verder op; als het in dit tempo doorgaat zal het niet lang duren voordat ze uitgestorven zullen zijn. Vroeger zag de plaatselijke bevolking in het diertje de reïncarnatie van overleden familieleden. Die angst mag hem dan vroeger hebben beschermd, tegenwoordig wordt er gewoon jacht op ze gemaakt. In dierentuinen zijn ze haast niet te vinden, maar in Noord-Madagaskar is een eiland vlak voor de kust waar gevangen dieren worden vrijgelaten.

  De naamgeving

Uiteraard komt de naam vingerdier van de uitzonderlijke lange vingers. De naam 'aye-aye' is afgeleid van het Madagaskische 'aiay', de inheemse naam voor het diertje. De wetenschappelijke naam voor dit diertje is Daubentonia madagascarensis. De soortnaam madagascarensis spreekt voor zich, maar de naam van het geslacht Daubentonia werd gegeven ter ere van zijn ontdekker, de Franse zoöloog Louis Daubenton.